ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΒΟΣΤΩΝΗΣ 

ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΟΚΡΟΥΣΗ

Του Γιώργου Λιβέρη 

«Το Βήμα της Κυριακής», που σημειωτέον έχει την πρώτη κυκλοφορία, με περί τα 100.000 φύλλα, στο ένθετό του «Βημαγκαζίνο», στο τεύχος της 8/5 διέθεσε 6 σελίδες για τον μαραθώνιο της Βοστώνης και για τον Στέλιο Κυριακίδη, που πολλά μας δένουν, με διοργάνωση - πρόσωπα - διάκριση - αγάπη για την πατρίδα μας και τα 70 χρόνια επετείου της νίκης του. 

Με την ευκαιρία της πρόσφατης διοργάνωσης του Μαραθωνίου της Βοστώνης (διεξάγεται κάθε χρόνο τον Απρίλιο στην «Patriot Day», από το 1897) ο Γιώργος Παπαϊωάννου έγραψε ένα ενθουσιώδες κείμενο τόσο για 120 χρόνια της ιστορίας του αγώνα, όσο και για την εκπληκτική νίκη του Κυριακίδη στις 19/4/1946, που συγκλόνισε τον κόσμο, ίσως περισσότερο από όσο φέτος η κατάκτηση του αγγλικού πρωταθλήματος από τη Λέστερ. 

Είναι σημαντικό - όπως φανερά διακρίνει κανείς από τα στοιχεία - ότι πάντα ο ενθουσιασμός δεν συμβαδίζει με την απόλυτη ακρίβεια. Αλλά αυτό αφορά μόνο τους λεπτολόγους ιστορικούς. Διαφορετικά το κείμενο είναι εξαιρετικό, συγχαρητήρια στον Γιώργο Παπαϊωάννου και ακόμη περισσότερα στον Σταύρο Ψυχάρη (τον φανατικό Παναθηναϊκό) που του διέθεσε αυτές τις πολύτιμες σελίδες. 

Όμως από κάθε άλλη ελάχιστη παρέκκλιση θα ήθελα να σταματήσω για λίγο στην αναφορά - σε τίτλο - του κειμένου πως ήταν «Αθλητής του Παναθηναϊκού».    

Έχει το δικό του ενδιαφέρον να γίνεται γνωστή αυτή η λεπτομέρεια, αλλά και τα ήθη της εποχής. 

Το 1928 ήρθε στ ην Αθήνα ο πολυτάλαντος Κύπριος σπρίντερ Ρένος Φραγκούδης για να μετάσχει με την ελληνική Ολυμπιακή Αποστολή για το Άμστερνταμ. Ήταν μόλις 18 ετών και κατήγετο από τη Λεμεσό. Ο Παναθηναϊκός τον αγκάλισε, τον τοποθέτησε σε εργασία (στην εταιρία «ΒΡ» όπου και έκανε καριέρα) και του πρόσφερε όλα τα εφόδια να γίνει ο πρώτος μεγάλος Έλληνας ρέκορντμαν σε 100 - 200μ. 

Το 1931 ο Φραγκούδης πρώτος πληροφορήθηκε ότι στο χωριό Στάτος της Πάφου υπήρχε ένας ξυπόλητος αγρότης 20 - 21 ετών που έτρεχε από το ένα χωριό στο άλλο σαν τον άνεμο. Την ίδια χρονιά τον προσκάλεσε στον Παναθηναϊκό να αναδειχθεί και να φάει γλυκό ψωμί. 

Ούτε δεύτερη κουβέντα και ο Απόστολος Νικολαϊδης τον έγραψε στον Παναθηναϊκό και τον διόρισε στη ΔΕΗ (όπου έμεινε ½ αιώνα και έλαβε σύνταξη). 

 Είναι γεγονός ότι ο αείμνηστος Στέλιος Κυριακίδης πράγματι απέκτησε δελτίο Αθλητού στον Παναθηναϊκό, αλλά: Πάντα υπάρχει ένα αλλά. Αγαπούσε αφόρητα την Ελλάδα και την Κύπρο. Μετά ελάχιστο διάστημα ζήτησε από τον Απόστολο Νικολαϊδη εάν είναι δυνατόν να εκπροσωπεί την μητέρα Ελλάδα, αλλά και την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κύπρο. Ο Νικολαϊδης δέχθηκε και ο Φραγκούδης τον έγραψε στον δικό του παλαιό σύλλογο τον Γυμναστικό Σύλλογο Ολύμπια Λεμεσού, όπου και έμεινε για όλη του τη ζωή.  

Είναι χαρακτηριστικό το εξής που συνέβη με βάση και αυτό το γεγονός. 

Άγαλμα των Λούη-Κυριακίδη στη Βοστώνη

Οι Βαλκανικοί Αγώνες, με πρωτοβουλία της Ελλάδας άρχισαν το 1929 με τους προ - Βαλκανικούς στην Αθήνα. Συνεχίσθηκαν στην Αθήνα το 1930, το 1931, το 1932 και το 1933. 

Το 1934 αποφασίσθηκε να γίνουν, για πρώτη φορά, εκτός Ελλάδος. Οι Γιουγκοσλάβοι πήραν την τέλεσή τους και τους τέλεσαν στο Ζάγκρεμπ. Αποφασισμένοι να κερδίσουν την βαθμολογία έκαναν ότι μπορούσαν. Μεταξύ των άλλων ενεργειών τους ήταν και ένσταση για τον Στέλιο Κυριακίδη μετά τη διπλή νίκη του στα 10 χλμ και τον Μαραθώνιο. Βασικό επιχείρημά τους ήταν όχι τα διπλά διαβατήρια, αλλά ότι ήταν Αθλητής Κυπριακού Συλλόγου. Η ένσταση δεν έγινε δεκτή από τα άλλα κράτη και η τελική βαθμολογία του 1934 ήταν 1) Ελλάς 164 β, 2) Γιουγκοσλαβία 155, 3) Ρουμανία 61, 4) Βουλγαρία 33, 5) Τουρκία 32, 6) Αλβανία 7. 

Εάν είχε γίνει δεκτή η ένσταση - από τη μεγαλοψυχία του Παναθηναϊκού - θα είχαμε χάσει τη βαθμολογία. 

Ο Στέλιος Κυριακίδης συνολικά σε 7 Βαλκανικούς Αγώνες που μετείχε κέρδισε 6 πρώτες, 3 δεύτερες και 2 τρίτες νίκες στους δρόμους 10 χλμ - Μαραθώνιο, χάνοντας  βασικά από τον Θανάση Ραγάζο. 

Από πλευράς Πανελληνίων Ρεκόρ ο Κυριακίδης στα χρόνια 1934 - 1946 (ο Β' ΠΠ κράτησε 1940 - 1945) κατέρριψε 6 ρεκόρ κυρίως στον Μαραθώνιο που το παρέλαβε 3ώρες 03.35 (1934) και το έφθασε 2 ώρες 29.27.0 (1946). 

Στους Πανελλήνιους για πρώτη φορά κέρδισε το 1933 (ως ΓΣΟ βέβαια) στον Μαραθώνιο και συνέχισε να τρέχει μέχρι το 1948. 

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες μετείχε 2 φορές. Το 1936 όπου (σε ηλικία 26 ετών) τερμάτισε 11ος (ανάμεσα σε 56) και το 1948 - περισσότερο τιμής ένεκεν αφού ήταν 38 ετών - όπου τερμάτισε 28ος (σε 41). 

Το βιογραφικό του Στέλιου Κυριακίδης είναι πλουσιότατο από κάθε άποψη. Από τις θαυμάσιες και μοναδικές ενέργειές του για την Ελλάδα, από μια μοναδική μαχητικότητα, από το πείσμα του, με το οποίο πήγε και νίκησε στη Βοστώνη, από τη δημιουργικότητά του  να φτιάξει με τα χέρια του το γυμναστήριο της Φιλοθέης (όπου αναδείχθηκε  η Κατερίνα Στεφανίδου) από τη δυνατότητά του να δημιουργεί φιλίες (όπως με τον θαυμάσιο μαραθωνοδρόμο των ΗΠΑ Τζόνι Κέλι) κ.λ.π κ.λ.π. 

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό στοιχείο είναι το εξής: όταν ο μετέπειτα Εθνάρχης Νίκλης (Νικόλαος) Λανίτης έφερε τις κόρες του το 1931 στην Αθήνα για να φοιτήσουν στο Αρσάκειο, τις έγραψε στον Α.Ο.Π Φαλήρου. Εκεί αναδείχθηκε η Δομνίτσα Λανίτου - Καβουνίδου και έγινε η μεγάλη Πρωταθλήτρια. Ο Στέλιος Κυριακίδης όμως ήθελε να έχει και να δείχνει ότι οι ρίζες του είναι από την Κύπρο. 

Άξιο το δίδυμο Άγαλμα που ανήγειραν οι Ελληνοαμερικάνικοι της Βοστώνης και παρουσιάζει να τρέχουν μαζί Σπύρος Λούης - Στέλιος Κυριακίδης. 

Θεωρώ τιμή μου που τον γνώρισα, που συνεργασθήκαμε πάνω από 30 χρόνια ως κριτές του ΣΕΓΑΣ και που το 1987 είμαστε μαζί Ιδρυτικά Μέλη της Ένωσης Συμμετασχόντων στους Ολυμπιακούς Αγώνες.