Η ΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Η ΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΤΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΒΕΡΗ

          Το Ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου διεξήχθη 2 φορές (1900 στο Παρίσι – 1904 στον Άγιο Λουδοβίκο των ΗΠΑ) πριν δημιουργηθεί η FIFA, τη χρονιά εκείνη του 1904, με πρωτοβουλία του Γάλλου Ζυλ Ριμέ.

O ΖΥΛ ΡΙΜΕ
Θεωρητικά μπορούμε να πούμε επομένως ότι οι χώρες της Ευρώπης, μετά το 1904 άρχισαν να οργανώνονται ΣΕΓΑΣ επίσημα ποδοσφαιρικά. Ασφαλώς οι Άγγλοι ξεκίνησαν νωρίτερα. Το 1862 ιδρύθηκε ο πρώτος σύλλογος η «Νοτς Κάουντυ» και το 1863 η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Αγγλίας. Το 1882 τυπώθηκαν οι πρώτοι κανονισμοί. Το 1891 ιδρύθηκε η Π.Ο της Δανίας και της Ιρλανδίας ενώ το 1898 της Ιταλίας και το 1900 της Γερμανίας.

          Με βάση τα παραπάνω και με το γεγονός ότι τα εθνικά πρωταθλήματα άρχισαν ακολούθως να λαμβάνουν συγκεκριμένη μορφή ας δούμε σε κάθε χώρα το πρώτο μεγάλο ποδοσφαιρικό όνομα, όπως αυτό αναδύθηκε από μηδενικές σχεδόν προϋποθέσεις, ιδίως στα Βαλκάνια, όπου μόνο το ταλέντο σε καθιέρωνε και σε έκανε δημοφιλή.

          Οι πρώτοι κορυφαίοι «διεθνείς» παίκτες σε κάθε χώρα ήσαν οι εξής:

ΙΣΠΑΝΙΑ

          ΡΙΚΑΡΝΤΟ ΖΑΜΟΡΑ ΜΑΡΤΙΝΕΖ:

Γνωστός  ως Ρικάρντο Ζαμόρα. Γενν. στις 21/1/1901 στη Βαρκελώνη. Ο μεγαλύτερος τερματοφύλακας του κόσμου όλων των εποχών. Πρώτος Σύλλογός του ήταν η «Εσπανιόλ», η οποία τον πούλησε στη «Ρεάλ» για 100.000 πεσέτες. Ήταν αναστήματος 1.94 και το 1916 έπαιξε στην Εθνική Ομάδα ενώ απεσύρθη το 1938 μετά από 38 προσκλήσεις στην Εθνική Ομάδα, παρά τον εμφύλιο ισπανικό πόλεμο που ταλαιπώρησε την Ισπανία σχεδόν το σύνολο της δεκαετίας του ’30. Το 1920 χάρη στο Ζαμορά η Εθνική Ισπανίας κατέκτησε το Αργυρό Μετάλλιο στους Ολυμπιακούς της Αμβέρσας. Πρώτοι ήσαν οι διοργανωτές Βέλγοι. Το 1924 στους Ολυμπιακούς στο Παρίσι, οι Ισπανοί ήσαν φαβορί, αλλά αποκλείσθηκαν με 1 – 0 με αυτογκόλ του ισπανού Πέντρο Βαλλανά. Το 1924 πρωταγωνίστησε σε φιλμ που αφορούσε τη ζωή του. Πέθανε στις 8 Σεπτεμβρίου 1978.

ΑΥΣΤΡΙΑ

          ΜΑΤΙΑΣ ΖΙΝΤΕΛΑΡ:

 
 Γενν. το 1903 στην Αυστρία. Βέρος βιενέζος. Άρχισε να παίζει το 1914 στην «Χέρτα Φούτμπαλ Κλουμπ». Λεπτός αλλά γεμάτος δύναμη από την πρώτη ημέρα έπαιξε ως κεντρικός επιθετικός. Σε ηλικία 16 ετών πήγε στην «Αούστρια» και έδειξε το φοβερό του ταλέντο καθώς κατόρθωνε να περνάει ανάμεσα από τους αμυντικούς (με τη μπάλα βέβαια) και να επιτυγχάνει γκολ. Διολίσθαινε με μαγικό τρόπο και τον ονόμασαν «αέρινο». Ήταν ο βασικός παίκτης  της ομάδας «θαύμα» (Βούντερ) όπως απεκαλείτο η Εθνική Αυστρίας. Επειδή ήταν εβραίος δεν μπορούσε να ενταχθεί στην ενιαία Γερμανία. Το 1939 χάθηκε. Υπάρχουν στοιχεία ότι αυτοκτόνησε.

             ΕΛΛΑΣ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΕΣΣΑΡΗΣ:

 Ποδοσφαιρικό φαινόμενο. Γεννήθηκε στο Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής το 1910 από γονείς Κεφαλλονίτες.  Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1924, το 1927 πρωτόπαιξε στο Γουδή και το 1928 γράφτηκε στον Παναθηναϊκό, όπου έφερε μια τεχνική επανάσταση με το άψογο κοντρόλ του και τις αγωνιστικές εμπνεύσεις του μέσα στο παιχνίδι. Έπαιξε μόλις 4 χρόνια (1928 – 31). Κλήθηκε 4 φορές στην Εθνική Ομάδα (1929 – 31). Για κάποιο ανεξήγητο λόγο, παραμένει μυστήριο μέχρι σήμερα, αιφνίδια το 1932 αποχώρησε οριστικά της ενεργού δράσης, μετά από 53 γκολ σε 23 αγώνες. Ίσως κάπου, κάπως δυσαρεστήθηκε καθώς ήταν ευγενικός χαρακτήρας. Παρέμεινε φιλικός και κοινωνικός. Εργαζόταν στο Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη. Πέθανε στην Αθήνα το 1978.

ΑΓΓΛΙΑ

ΣΕΡ ΣΤΑΝΛΕΥ ΜΑΘΙΟΥΣ:

 Γενν. στις 1/2/1915 στην Αγγλία. Φυσικά ο τίτλος του δόθηκε πολύ αργότερα για την προσφορά του στο ποδόσφαιρο της γηραιάς Αλβιώνος. Έπαιξε μέχρι το 1958 σε ηλικία 43 ετών και μάλιστα ως έξω αριστερά στην «Μπλάκπουλ». Προηγούμενα από το 1931 έως το 1947 έπαιζε στην «Στόουκ Σίτυ» ενώ στην Εθνική Ομάδα πρωτόπαιξε το 1934. Συνολικά στην Εθνική έπαιξε 85 φορές, περισσότερες βέβαια προπολεμικά, αλλά και μετά τον Β’ Π.Π, κατά τον οποίο υπηρέτησε στην αεροπορία σε καθήκοντα εδάφους. Υπήρξε ο παραδοσιακός Άγγλος εξτρέμ, ο οποίος έφθανε άνετα πάντοτε μέχρι τη γωνιά του κόρνερ και από εκεί έκανε μια τέλεια σέντρα ακριβείας. Ποτέ δεν έπαιξε σε Ολυμπιακούς Αγώνες (ως επαγγελματίας) αλλά και στα παγκόσμια πρωταθλήματα λόγω της διένεξης της Αγγλίας – ΦΙΦΑ μέχρι το 1950.

ΟΥΓΓΑΡΙΑ

ΛΑΝΤΙΣΛΑΒ ΚΟΥΜΠΑΛΑ:

Γενν. το 1919 στη Βουδαπέστη. Είχε μια περίεργη πορεία διότι έκανε τη δική του επανάσταση το 1953, τρία χρόνια πριν από την κοινωνική επανάσταση της χώρας του. Μέχρι τότε έπαιζε ως μέσα δεξιά στην Εθνική του Ομάδα και το 1953 στη Μεικτή Ευρώπης. Ως πολιτικός  (και αθλητικός) φυγάς ζήτησε άσυλο – χωρίς επιτυχία – σε ιταλικές ομάδες. Σχημάτισε ποδοσφαιρικό συγκρότημα Ούγγρων φυγάδων και περιόδευε στη Λατινική Αμερική διότι η ΦΙΦΑ δεν χορηγούσε άδεια μεταγραφής. Αλλά η Μπαρτσελόνα και η Ομοσπονδία  της Ισπανίας αντιστάθηκαν και αντέδρασαν. Τον πήραν τον πολιτογράφησαν Ισπανό και από το 1954 μέχρι το 1961 ξεδίπλωσε όλο το ταλέντο του στη Βαρκελώνη. Για τούτο και αρκετοί τον θεωρούν Ισπανό. Στις 6 Ιουνίου 1961 60.000 φίλαθλοι τον αποχαιρέτησαν στον τελευταίο αγώνα του Μπαρτσελόνα – Αθλέτικο Λισσαβόνας 5 – 0 .

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

ΦΡΙΤΣ ΒΑΛΤΕΡ:

 Γενν. στις 31 Οκτωβρίου 1920 στην Κάιζερλαουντερν. Οι γονείς του εργαζόντουσαν στο εστιατόρια του γηπέδου. Γράφτηκε στην ομάδα το 1928. Στα 17 χρόνια του έπαιξε στην Α΄ ομάδα και στα 20 στην Εθνική Ομάδα. Το 1942 στρατεύτηκε και πήγε στο Ρωσικό μέτωπο. Το 1945 ήταν έγκλειστος στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στο Μαραμαρόζιγκερτ της Ουγγαρίας. Τον έσωσαν από τους ρώσους οι φίλαθλοι φρουροί. Ο Σεππ Χερμπέργκερ τον ξαναφώναξε στην Εθνική Ομάδα το 1951 ως αρχηγό, στην οποία έπαιξε μέχρι το 1958 και το παγκόσμιο στη Σουηδία. Με την ομάδα της πόλης του πήρε τα πρωταθλήματα 1951 και 1953 μαζί με τον αδελφό του Οττμαρ. Κατέκτησε το 1954 το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στην Ελβετία μετά από νίκες 6 – 1 την Αυστρία, 7 – 2 την Τουρκία και 3 – 2 την Ουγγαρία, που ήταν η πρώτη ήττα της μετά 5 χρόνια. Ήταν ένας μεγάλος ηγέτης, συντονιστής αλλά και γκολτζής. Αυτό φάνηκε από τον πρώτο του αγώνα στην Εθνική, όταν σε ηλικία 20 ετών φιλοδώρησε τη Ρουμανία με 3 γκολ. Το 1985 το Στάδιο της πόλης πήρε το όνομά του. Πέθανε στις 17/6/2002.

ΟΥΓΓΑΡΙΑ

ΝΑΝΤΟΡ ΧΙΝΤΕΓΚΟΥΤΙ:

 Γενν το 1922 στη Βουδαπέστη και στρατευμένος, στη διάρκεια του Β’ ΠΠ (1939 – 45), δεδομένου ότι η Ουγγαρία ήταν σύμμαχος της Γερμανίας, ουσιαστικά έπαιξε μετά τον πόλεμο. Το 1952 ήταν 30 ετών και έπαιξε στη θέση του σέντερ – φορ, όπως και όταν ήταν νεαρός. Αλλά τώρα ήταν περισσότερο τροφοδότης – φορ παρά ο κλασικός διεμβολιστής – φορ. Η Ουγγαρία στους Ολυμπιακούς του Ελσίνκι (1952) κέρδισε στον τελικό τη Γιουγκοσλαβία με 2- 0 και εντυπωσίασε. Όχι ιδιαίτερα βέβαια διότι από το 1948 είχαν αποκλεισθεί οι επαγγελματίες. Το σοκ ήρθε το 1953 όταν κέρδισε μέσα στο Γουέμπλεϋ την Αγγλία με 6 – 3 (και ακολούθως στη Βουδαπέστη με 7 – 1 και ωραίο γραμματόσημο). Ήταν η πρώτη φορά που οι Άγγλοι έχαναν εντός, αλλά και εκτός με τέτοια σκορ. Τότε ανακηρύχτηκε πρώτος σέντερ – φορ στον κόσμο. Άλλο ένα σοκ ακολούθησε το 1956 με την κοινωνική και αθλητική επανάσταση των Ούγγρων. Ίσως υπάρχει ένα ακόμη σοκ. Αυτό στην Ελβετία το 1954 όταν στον τελικό του 4^ου Παγκόσμιου Κυπέλλου η Γερμανία κέρδισε την Ουγγαρία με 3 – 2.

ΣΟΥΗΔΙΑ

ΝΙΛΣ ΛΙΝΤΧΟΛΜ:

Γενν. το 1922 στη Σουηδία και μέχρι τα 28 χρόνια του ήταν ερασιτέχνης. Έτσι μπόρεσε να μετάσχει των Ολυμπιακών του 1948 στο Λονδίνο και να κερδίσει το Χρυσό Μετάλλιο με τη χώρα του. Ακολούθως μεταπήδησε στον επαγγελματισμό, μια καθιερωμένη συνήθεια τότε για ποδοσφαιριστές, ποδηλάτες, πυγμάχους κ.λ.π. και πήγε στη «Μίλαν» ως αριστερός χαφ ή επιθετικός. Με τη Μίλαν κατέκτησε 4 πρωταθλήματα παίζοντας μέχρι κοντά τα 40 χρόνια. Ψηλός γεροδεμένος κυριαρχούσε στο χώρο του κέντρου. Είχε παίξει και στην Ελλάδα στο Φάληρο στο παιχνίδι ΟΣΦΠ – Μίλαν 2 – 2 για το 5^ο Κύπελλο Πρωταθλητριών. Ήταν η πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας (1959 – 60) και ο πρώτος αποκλεισμός δεδομένου ότι στο Μιλάνο ο ΟΣΦΠ ηττήθηκε με 3 – 1.

ΚΡΟΑΤΙΑ

ΣΤΕΦΑΝ ΜΠΟΜΠΕΚ: 

Το επιθετικό φαινόμενο της Κροατίας. Γεννήθηκε το 1923 και (μοιραία) έπαιξε τα καλύτερα παιχνίδια της ζωής του μετά την απελευθέρωση της χώρας του. Τον βρίσκουμε το 1948 στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου και το 1952 στους αντίστοιχους του Ελσίνκι. Σε αμφότερους με τα εντυπωσιακά παιχνίδια κατέκτησε το Αργυρό  Μετάλλιο. Φυσικά με τα χρώματα της Γιουγκοσλαβίας διότι η χώρα ήταν ακόμη ενωμένη. Όλη η δεκαετία του ’50 ήταν αγωνιστική για τον Μπόμπεκ. Την επόμενη ήρθε στην Ελλάδα και μας δίδαξε πολλά μυστικά της γιουγκοσλαβικής σχολής, όπως το σύστημα 4 – 3 – 3 , τα μυστικά της θέσης του σέντερ – φορ, τακτική απαγκίστρωσης κ.λ.π. Με τον Μπόμπεκ ο Παναθηναϊκός έμαθε πολλά και πήρε 2 πρωταθλήματα το 1964 και το 1965.

ΑΓΓΛΙΑ

ΜΠΙΛΛΥ ΡΑΪΤ:

Γενν. το 1925 στην Αγγλία και έγινε παγκόσμια ο πρώτος παίκτης που έφθασε τις 100 προσκλήσεις στην Εθνική Ομάδα. Βέβαια αυτό διότι η Εθνική Αγγλίας παραδοσιακά έδινε πολλά παιχνίδια, περισσότερα από κάθε άλλη ομάδα, ιδίως μέχρι το 1956. Αυτό ασφαλώς δεν μειώνει την αξία του μεγάλου χαφ ή σέντερ – χαφ της «Γουλβερχάμπτον» ή περισσότερο απλά «Γουλβς». Ο Μπίλλυ Ράιτ έπαιξε μέχρι τα 38 χρόνια του και στο διάστημα αυτό χάρισε 2 πρωταθλήματα στη «Γουλβς» (1954 και 1958) ενώ είναι από τους ελάχιστους παγκόσμια παίκτες που έχουν λάβει μέρος σε 3 Παγκόσμια Πρωταθλήματα (1950 Βραζιλία, 1954 Ελβετία, 1958 Σουηδία).

ΑΥΣΤΡΙΑ

ΕΡΝΣΤ ΟΤΣΒΙΡΚ: 

Γεννήθηκε το 1926 στη Βιέννη. Στην Ελλάδα τον είδαμε μετά  τον πόλεμο με την ομάδα του την «Αούστρια» και τον θαυμάσαμε ως κεντρικό οπισθοφύλακα. Ψηλός, γεροδεμένος, έξυπνος και ψύχραιμος, μόνιμο μέλος της Εθνικής Αυστρίας με την οποία έπαιξε σε 70 παιχνίδια. Έπαιξε επίσης στη Ραπίντ, στη «Στάντλο» Βιέννης και τη γενοβέζικη Σαμπττόρια το 1959 ως ενδιάμεσος κυνηγός. Στη Μεικτή Ευρώπης έπαιξε 2 φορές το 1953 και το 1955. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις εναντίον της αλαζονικής Αγγλίας ως σέντερ – χαφ. Στο δεύτερο αγώνα ήταν ο «θεός» του γηπέδου και ο μοχλός διάλυσης της Αγγλίας.

ΤΟΥΡΚΙΑ

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ:

 Υιός ψαρά, γενν. στην Πρίγκηπο το 1926. Από μικρός έδειξε την επιδεξιότητά του με τη μπάλα αλλά και τα οργανωτικά και διοικητικά του προσόντα. Γράφτηκε στην Φενέρ Μπαχτσέ και σύντομα έγινε αρχηγός της ως «Κιουτσούκ Λεφτέρ», ως «Λεφτέρ Μπέης» ή «Λεφτέρ Αφέντης». Υπήρξε ο μεγαλύτερος Τούρκος παίκτης για 25 χρόνια παρ’ όλον ότι ποτέ δεν έκρυψε την ελληνική προέλευσή του και τη θρησκεία του. Η οικογένειά του έμενε στη Χαλκηδόνα, η οποία υπέφερε τόσο το 1943 με το τότε χαράτσι στους χριστιανούς όσο και το 1955, το 1964 και το 1974. Στην Ελλάδα ερχόταν κάθε χρόνο μένοντας στο Φάληρο, ενώ στη δεκαετία είχε παίξει και στο γήπεδο στης Λεωφόρου με την ομάδα του. Παρά την ηλικία του θαυμάσαμε όλοι το αρχοντικό του παίξιμο. Πέθανε σε ηλικία 80 ετών και οι Τούρκοι τον θάψανε καλυμμένο με την τούρκικη σημαία, ενώ ονόμασαν 2 δρόμους και του έστησαν ανδριάντα.

ΙΤΑΛΙΑ

ΠΙΕΡΡΟ ΜΠΟΝΙΠΕΡΤΙ:

 Γενν. το 1928 στην πόλη Μπαρέγκο και στα 16 χρόνια του γράφτηκε στην «Κόμο». Το 1945 πέρασε στη Γιουβέντους ενώ μετά 2 χρόνια έπαιξε στην Εθνική Ομάδα ως σέντερ – φορ μια θέση που την αγαπούσε περισσότερο από όλες τις άλλες της επίθεσης. Το 1957 έπαιξε με την Μεικτή Ευρώπης στο Γουέμπλεϋ εναντίον της Αγγλίας (4 - 4). Οι Άγγλοι δημοσιογράφοι έγραψαν ότι πρόκειται περί μοναδικού φαινομένου.

ΡΩΣΙΑ

ΛΕΒ ΓΙΑΣΙΝ : 

Γενν. στη Μόσχα το 1929 της τότε ΕΣΣΔ. Από 10 χρονών του άρεσε να παίζει τερματοφύλακας και οι συμπατριώτες του πίστευαν ότι γεννήθηκε για να ζήσει κάτω από τα δοκάρια. Γράφτηκε στη Δυναμό Μόσχας και το Παγκόσμιο Κύπελο του 1958 πιστοποίησε την αξία του δεδομένου ότι το 1956 στη Μελβούρνη είχε κατακτήσει το Χρυσό Μετάλλιο. Αλλά ήταν νευρικός παίκτης, όπως άλλωστε και ο Ρικάρντο Ζαμόρα και η Ομοσπονδία του τον απέκλεισε από την Εθνική για μεγάλο διάστημα. Έλεγε «είναι δύσκολο να ανέβεις αλλά δυσκολότερο να το διατηρήσεις».

ΓΑΛΛΙΑ

ΡΑΙΥΜΟΝ ΚΟΠΑ:

 Γενν. το 1931 στο Καλαί της Γαλλίας. Μικρόσωμος αλλά εγκεφαλικός. Χαρακτηρίστηκε ως ο επιστήμονας του ποδοσφαίρου. Έπαιξε στη «Ρεμς» και στην Εθνική Γαλλίας στη δεξιά πλευρά της επίθεσης. Το 1955 μετά το παιχνίδι Ισπανία – Γαλλία 1 – 2 που έγινε στη Μαδρίτη η Ρεάλ τον αγόρασε για 60 εκατ. Γαλλικά φράγκα. Κάποιοι είπαν: «Λίγα χρήματα για τον Ναπολέοντα του ποδοσφαίρου». Αλλά δεν έμεινε πολύ στη Μαδρίτη. Η νοσταλγία τον έκανε να επιστρέψει στη Ρεμς.

ΟΥΑΛΙΑ

ΤΖΩΝ ΤΣΑΡΛΣ : 

Είναι χώρα η Ουαλία; Όχι βέβαια αλλά προς τιμή της 
παράδοσής τους, του ποδοσφαίρου τους και το γεγονός ότι είναι περισσότερο γνήσιοι Άγγλοι από τους Άγγλους θα ήθελα να φιλοξενήσω εδώ τον μεγάλο Τσαρλς. Γεννήθηκε τα Χριστούγεννα του 1931 στην πόλη Σβένσα της Ουαλίας και από μικρός ήταν γιγαντόσωμος και άσσος στις κεφαλιές. Το 1961 μάλιστα με την Γιουβέντους μας εντυπωσίασε όλους στην Αθήνα, όταν έπαιξε η ιταλική ομάδα με τον Παναθηναϊκό και ήρθε 1 -1 στη Λεωφόρο. Η μεταγραφή του από τη «Λήντς» είχε κοστίσει 68.000 λίρες ή 5.440.000 δρχ.

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ

ΜΙΛΟΣ ΜΙΛΟΥΤΙΝΟΒΙΤΣ:


 Γενν. το 1933 στη Μπόινα Μπάστα της πατρίδας του και εμφανίστηκε στο διεθνές στερέωμα το 1951 στις Κάννες με την Εθνική Εφήβων της Γιουγκοσλαβίας. Καλλιτεχνικός σέντερ – φορ εντυπωσίαζε με το στυλ του. Έπαιξε στην «Παρτιζάν» και την «Μπέονγκραντ» πριν μεταπηδήσει στη γαλλική «Ρασίγκ». Στα 20 χρόνια του κλήθηκε για πρώτη φορά στην Εθνική Ανδρών και έπαιξε εναντίον Γαλλίας και Ουαλίας. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1958 ήταν βασικός παίκτης της Γιουγκοσλαβίας που κέρδισε τη Γαλλία 3 – 2. Την ίδια χρονιά είχε και την πλέον ένδοξη στιγμή της σταδιοδρομία του. Στο παιχνίδι Γιουγκοσλαβία – Αγγλία 5 – 0 ο Μίλος πέτυχε το πρώτο τέρμα και έδωσε τις ασίστς για τα άλλα 4. Συνολικά κλήθηκε 34 φορές στην Εθνική Ομάδα.